Deze woorden sprak de 35e president van de Verenigde Staten, John F. Kennedy, bij zijn inauguratie uit. Zij waren gericht aan de Amerikanen om hen te inspireren in tijden van de Koude Oorlog en nucleaire dreiging. De tijden zijn veranderd, maar de quote blijft relevant. Wat als onze leiders – bijvoorbeeld minister Conny Helder - ervan zouden maken:

“Vraag niet wat de zorg voor jou kan doen – vraag wat jij voor de zorg kan doen?”

Het personeelstekort is een van grote uitdagingen om de zorg houdbaar te houden. De knoppen waaraan we al draaien hebben nog onvoldoende effect. De transformatie waar zorg en welzijn, en de maatschappij, zich in bevinden, geeft maandelijks aanleiding om de koers bij te sturen of aan te scherpen. Wat duidelijk is: we moeten meer doen met relatief minder zorgprofessionals. Wat nog niet duidelijk is: hoe dan?

Het personeelstekort oplossen wordt steeds meer een vraagstuk ‘buiten de muren’ van zorg- en welzijnsorganisaties. In het Programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn staat in een bijzin onder innovatieve werkvormen: “Ook krijgt informele zorg een volwaardige plek en ondersteuning binnen het geheel.” De vraag aan de Nederlanders is dus: wat kan jij betekenen in de zorg van jouw buurvrouw die haar medicatie niet op de goede momenten inneemt? Of voor jouw vader die thuis herstelt van een darmoperatie?

Maar wie is dan die ‘jij’? Voor een deel zijn dit de Nederlanders die al werken in zorg en welzijn. Of al een zware zorgtaak op zich nemen in hun gezin of familie. Het betrekken van informele zorg, en dus aanspraak doen op wat iedere Nederlander bij kan dragen aan de zorg, vraagt om het aanspreken van mensen die zich nog niet bewust zijn van de maatschappelijke opgave die er ligt om de zorg houdbaar te houden.

Hoe maken we – zorgorganisaties en overheid - duidelijk dat houdbare zorg vraagt om een offer, namelijk een bijdrage in tijd en aandacht, voor de mensen die dit nodig hebben. In Brabant zien we al verschillende organisaties die medewerkers en betrokkenen meenemen in de toekomst van zorg. Daarnaast zijn er al organisaties die veel ruimte geven aan familie en naasten in de zorg van hun geliefde. Of waar in de woonomgeving een bewuste mix is van mensen met een hoge zorgvraag en mensen zonder of met een beperkte zorgvraag.

Dit maakt het werk van de verzorgenden en verpleegkundigen al wezenlijk anders. Goed communiceren en samenwerken met vrijwilligers en mantelzorgers wordt belangrijker. Er zijn meer coördinerende vaardigheden nodig. Van zorgen voor naar zorgen dat en zorgen met.

Mét wie dan precies? Dat is dus nog een maatschappelijke vraag. Hoe maken we nog meer Brabanders bewust van hun potentiële bijdrage? “Vraag niet wat de zorg voor de Brabander kan betekenen – vraag wat de Brabander voor de zorg kan betekenen.”